در دنیای پیچیده امروزه که افراد با مشکلات اقتصادی و مالی فراوان زیادی درگیر هستند، وام گرفتن میتواند راه نجاتی از بحران های اقتصادی باشد. وام میتواند تأثیر به سزایی در زندگی و کسبوکار فرد متقاضی وام بگذارد و حتی میتواند سبب کاهش بیکاری و گسترش کسبوکار شود. در ادامهٔ این آموزش حسابداری و مالی به تشریح کامل وام، انواع وام، شرایط دریافت آن و موارد مربوطه میپردازیم.
وام چیست؟
وام نوعی خدمت اعتباری است که در ازای بازپرداخت اصل سرمایه به همراه سود ثابت تعیین شده از قبل، قرض داده میشود. وامها انواع مختلفی دارند و میزان سود و بازپرداخت هریک از آنها با یکدیگر متفاوت است. اما بهطورکلی برای همهٔ آنها یک چهارچوب اساسی وجود دارد.
درواقع وام یکی از ترفندهای دنیای اقتصاد برای ایجاد آسایش و رفاه در زندگی مردم است و امروزه یکی از راهکارهایی که مردم از آن جهت تأمین نقدینگی لازم برای کارهای مختلف خود استفاده میکنند، وام است. صاحبان مشاغل، زوجهای جوان، كارآفرینان و… با گرفتن وام سطح زندگی خود را ارتقا میبخشند و به این طریق در مسیر پیشرفت و تحول زندگی شخصی و تحصیلی خود قرار میگیرند.
وام دهندگان قبل از تصمیمگیری برای ارائه وام، درآمد، امتیاز اعتبار و سطح بدهی وامگیرنده احتمالی را در نظر میگیرند و از وام گیرندگان پرخطر نرخهای بهره بالاتری را دریافت میکنند. برخی از انواع وام مانند وام مسکن ممکن است با وثیقه تضمین شوند و یا ممکن است بدون دریافت وثیقه باشند.
وام از چه بخشهایی تشکیل شده است؟
چندین شرط مهم وجود دارد که مقدار وام و سرعت بازپرداخت آن را تعیین میکند:
- اصل: مقدار پولی که قرض گرفته میشود، اصل پول نامیده میشود.
- مدت وام: مدت زمانی است که وامگیرنده برای بازپرداخت وام دارد.
- نرخ بهره: نرخی که با آن مقدار پول بدهی افزایش مییابد که معمولاً بر حسب نرخ درصد سالانه (APR) بیان میشود.
- اقساط: مقدار پولی که باید هر ماه طبق ضوابط تعیین شده پرداخت شود. مقدار قسط بر اساس اصل، مدت وام و نرخ بهره، از جدول استهلاک تعیین میشود.
اقساط ماهانه P برای یک وام به مبلغ L برای n ماه با نرخ بهره ماهانه c از فرمول زیر محاسبه میشود:
P = L . C (1+C)n / (1+C)n – 1
- علاوه بر موارد ذکر شده، وامدهنده ممکن است هزینههای اضافی مانند کارمزد شروع، کارمزد سرویس یا کارمزد تأخیر در پرداخت را نیز اعمال کند.
- برای وامهای بزرگتر، ممکن است به وثیقههایی مانند سند ملک یا وسیله نقلیه نیز نیاز باشد. وامدهنده در صورت عدم پرداخت وام توسط وامگیرنده، میتواند برای تسویهٔ باقیمانده بدهی، وثیقه را توقیف نماید.
شرایط دریافت وام چیست؟
یکی از اصلی ترین شرایط دریافت وام آن است که وام گیرنده بالقوه توانایی خود در بازپرداخت وام را نشان دهند. چندین عامل وجود دارد که وام دهندگان هنگام ارائه وام به شخص متقاضی در نظر میگیرند:
- درآمد: برای دریافت وامهای بزرگتر، وام دهندگان ممکن است میزان درآمد خاصی را مدنظر داشته باشند، در نتیجه باید این اطمینان حاصل شود که وامگیرنده توانایی بازپرداخت را دارد. بهعنوانمثال برای دریافت وام مسکن، چندین سال اشتغال پایدار، از شرایط اصلی دریافت این وام است.
- امتیاز اعتباری: امتیاز اعتباری یک نمایش عددی از اعتبار یک فرد است که بر اساس سابقه وام گرفتن و بازپرداخت آنها انجام میشود. پرداختهای ازدسترفته و ورشکستگی میتواند آسیب جدی به امتیاز اعتباری افراد وارد کند.
- نسبت بدهی به درآمد: وام دهندگان علاوه بر درآمد، سابقه اعتباری فرد را نیز بررسی میکنند تا بفهمند همزمان چند وام فعال دارند. سطح بالای بدهی نشان میدهد که وامگیرنده ممکن است در بازپرداخت بدهی خود مشکل داشته باشد.
به منظور افزایش شانس دریافت وام، مهم است که نشان دهید می توانید بازپرداخت به موقعی داشته باشید. برای افزایش شانس دریافت وام با نرخ بهره پایین تر، اقساط وام های خود را به سرعت پرداخت کنید. لازم به ذکر است بدانید که در صورت تاخیر در پرداخت اقساط وام خود، مشمول بهره مرکب خواهید شد. بهره مرکب، همان بهره بر بهره است. این بدان معناست که پول بیشتری در بهره باید توسط وام گیرنده پرداخت شود. برای پیشگیری از این اتفاق همواره باید سواد مالی خود را به روز نمایید تا به دام نیفتید.
چرا از وام استفاده میکنیم؟
افراد باانگیزههای مختلفی از جمله خریدهای عمده، سرمایهگذاری، نوسازی، تجمیع بدهی و سرمایهگذاریهای تجاری اقدام به دریافت وام میکنند. وامها همچنین به شرکتهای موجود کمک میکند تا علاوه بر گسترش فعالیتهایشان، رشد هم بکنند.
فرایند دریافت وام چگونه است؟
زمانی که شخصی به پول نیاز دارد، میتواند از بانک، شرکت، دولت یا سایر نهادها درخواست وام کند. برای پرداخت وام لازم است تا فرد متقاضی مواردی مانند علت تقاضای وام، سابقه مالی و سایر اطلاعات موردنیاز را ارائه دهد. برای آنکه مشخص شود فرد توانایی بازپرداخت وام را دارد یا خیر، وامدهنده اطلاعاتی از جمله نسبت بدهی به درآمد (DTI) شخص را پس از ارائهٔ مدارک موردنیاز بررسی میکند.
بر اساس اعتبار فرد متقاضی، وامدهنده درخواست او را تأیید و یا رد میکند. در صورت رد درخواست فرد، وامدهنده باید دلیل منطقی جهت رد درخواست را ارائه دهد. درصورتیکه درخواست توسط وامدهنده تأیید شود، هر دو طرف موظفاند قراردادی را که جزئیات توافق در آن مشخص شده است، امضا کنند. پس از طی مراحل فوق و واریز وام، وامگیرنده باید طبق شرایط مندرج در قرارداد مبلغ را همراه با بهرهٔ از پیش تعیین شده بازپرداخت کند.
انواع وام کدام است؟
از انواع وامهای متداول در بانکهای ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ردیف | نوع وام | توضیحات |
1 | وام ازدواج | یکی از رایجترین وامها با کارمزد 4% است و هرسال مبلغ آن افزایش مییابد. لازم به ذکر است که میزان وام ازدواج برای خانوادههای جانباز و ایثارگر دوبرابر سایرین است. |
2 | وام مسکن | وام مسکن بر اساس سند ملکی پرداخت میشود و شامل انواع مختلف مسکن جوانان، طرح مسکن زوجین یا خانه اولیها، طرح وام مسکن با اوراق بانک مسکن است. مهمترین شرط دریافت آن، خرید منزل مسکونی با سال ساخت زیر 25 سال است. |
3 | وام خرید کالا | این وام جهت خرید کالاهای ضروری مانند یخچال، فرش، تلویزیون و…. بهازای کارمزد 18% از فروشگاههای طرف قرارداد بانک به متقاضیان پرداخت میشود. |
4 | وام خودرو | این وام جهت خرید خودروهای داخلی تا سقف 15 میلیون تومان و با کارمزد 18% به متقاضیان پرداخت میشود. بانک بهعنوان ضمانت از فیش کسری از حقوق کارمندان رسمی دولت استفاده میکند. |
5 | وام خودروی فرسوده | یکی از راهکارهای دولت برای کاهش آلایندههای محیطزیست، اعطای تسهیلات تعویض خودروی فرسوده به مالکان این خودروها است. |
6 | وام جعاله تعمیر مسکن | وام جعاله تعمیر مسکن تسهیلاتی است که به دارندگان خانههای قدیمی برای تعمیر و نگهداری خانههای خود تعلق میگیرد. متصدی این وام معمولاً بانک مسکن است اما بانکهای دیگر هم اقدام به پرداخت آن مینمایند. |
7 | وام مضاربه | وام مضاربه از جمله وامهای خاصه در بانکهای ایران است. بانکها برای تأمین نقدینگی افرادی که فعالیتهای اقتصادی دارند، اقدام به پرداخت وام به آنها نموده و با درصدهای مشخصی در سود نهایی این فعالیت اقتصادی با آنها شریک میشوند. |
8 | وام خرید ماشینآلات و تجهیزات | این وام در راستای کمک به رونق کسبوکار و یا راهاندازی کسبوکار جدید به تولیدکنندگان و یا کارآفرینان و سایر افراد مانند کشاورزان پرداخت میشود. مهمترین مزیت این وام مدت تنفس ۵ساله جهت بازپرداخت وام است. |
انواع وام در بانکهای ایران:
در ایران نیز دریافت وام های زیر امکان پذیر است :
انواع وام بانک ملی | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام تسهیلات مسکن | وام خودرو فرسوده | وام مضاربهای | وام ازدواج | وام جعاله | وام کالا |
انواع وام بانک ملت | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام خودرو | وام کالا | وام جعاله | وام مضاربهای | وام خودرو فرسوده | وام خرید تجهیزات |
انواع وام بانک صادرات | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام فروش اقساطی | وام تأمین مسکن | وام مضاربهای | وام ازدواج | وام جعاله | وام خودرو |
انواع وام بانک سپه | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام فروش اقساطی | وام مضاربهای | وام خودرو | وام جعاله | وام ازدواج | وام کالا |
انواع وام بانک رفاه | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام قرضالحسنه ودیعه مسکن | وام مسکن روستایی | وام جعاله تعمیر مسکن | وام فروش اقساطی | وام جهیزیه | وام درمان |
انواع وام بانک مسکن | وام تأمین مسکن صندوق یکم | وام جعاله تعمیر مسکن | وام مسکن اوراق ممتاز | وام مسکن انبوهسازان | وام مسکن جوانان | وام مسکن مهر | وام مسکن روستایی |
انواع وام بانک پارسیان | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام خرید تجهیزات اولیه | وام فروش اقساطی | وام مضاربه | وام جعاله | وام خودرو | وام مسکن |
انواع وام بانک پاسارگاد | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام خرید آنلاین کالا | وام فروش اقساطی | وام خرید آنلاین کالا | وام مضاربه | ||
انواع وام بانک سامان | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام خرید تجهیزات اولیه | وام ساخت مسکن | وام خرید مسکن | وام جعاله | وام ازدواج | وام مضاربه |
انواع وام بانک سینا | وام قرضالحسنه سپردهگذاری | وام جعاله تعمیر مسکن | وام ساخت مسکن | وام کسب و کار |
آیا ماهیت وام با تسهیلات متفاوت است؟
وام و تسهیلات دو واژهٔ متفاوت هستند که با وجود اختلاف در معنا گاهی توسط عموم مردم بهجای یکدیگر استفاده میشوند. عامهٔ مردم گمان میکنند که وام و تسهیلات ماهیت یکسانی دارند و این دو را بهجای یکدیگر بکار میگیرند. همان گونه که در بالا گفته شد وام در واقع میزان پولی است که از جانب یک فرد، یعنی وامدهنده، به فرد دیگر، یعنی وامگیرنده، پرداخت میشود. شرط اصلی در پرداخت این است که اصل دارایی پرداخت شده به همراه مقدار بهرهٔ ازپیشتعیینشده، پس از گذشت زمان مشخص به وامدهنده بازگردانده شود.
اما تسهیلات چیست؟ واژهٔ تسهیلات مفهومی گستردهتر از واژهٔ وام دارد. به عبارت دیگر میتوان گفت وام نوعی از تسهیلات است اما هر تسهیلاتی وام نیست. بهطورکلی میتوان گفت وجوهی که در راستای افزایش تولید و گسترش واحدهای صنعتی راکد به آنها پرداخت میشود، نوعی از تسهیلات هستند. این در حالی است که وجوه پرداخت شده برای مواردی مانند ازدواج، خرید مسکن، درمان، و … وام هستند.
بانکها از چه طریقی بودجه لازم برای وام را تأمین میکنند؟
بهطورکلی بودجه وامهای مختلف از روشهای مختلفی تأمین میشود. اما اکثر مواقع این بودجه از پولهای نقد افرادی تأمین میشود که برنامهٔ مشخصی برای پسانداز ندارند. بانکها با جمعکردن این نقدینگی بخشی از آنها را برای اعطای وام به متقاضیان استفاده میکنند.
علاوه بر مورد ذکر شده، بودجههای دولتی، سودهای بانکی و پروژههای سرمایهگذاری، سودهای حاصل از وام، سپردهگذاریهای بلندمدت و سایر روشهایی که منجر به کسب درآمد برای بانکها شود، از جمله منابع تأمین بودجه وامهای بانکی هستند. بانکها علاوه بر فعالیتهای روتینی که ما روزانه شاهد آن هستیم، در پروژههای عمرانی و سایر روشهای سرمایهگذاری مشارکت نموده و سود حاصل از این سرمایهگذاریها را به چرخه کاری خود انتقال میدهند.
وام ; کلید طلایی توسعه کسبوکار و اقتصاد
وامها یکی از اجزای اساسی اقتصاد مالی هستند. وام دهندگان با دادن پول به همراه بهره، میتوانند بودجه موردنیاز برای انجام فعالیتهای اقتصادی خود را تأمین کنند و درعینحال میزان ریسک خود را کاهش دهند. دریافت وام چه شخصی و کوچک باشد چه شرکتی و میلیاردی، یکی از عملکردهای اساسی اقتصاد مدرن بشمار میآید. با آموزشهای مالی و حسابداری محک آکادمی همراه باشید تا همواره به اطلاعات و دانش مالی خودتان بیافزایید.
منبع: investopedia