صورت های مالی اطلاعات مالی مفیدی را در خصوص نحوهٔ عملکرد مالی یک شرکت در اختیار افراد قرار می‌دهد. برای اینکه بیشتر با صورت های مالی و انواع آن آشنا شوید، با این سری از آموزش‌های محک آکادمی همراه باشید.
صورت های مالی چیست؟
صورت های مالی سوابق مکتوبی هستند که نشان‌دهندهٔ فعالیت‌های تجاری و عملکرد مالی یک شرکت می‌باشد. وظیفه حسابرسی صورت های مالی اغلب برعهدهٔ سازمان‌های دولتی، حسابداران و شرکت‌ها است. هدف از بررسی و ارزیابی دقیق صورت های مالی، اطمینان از صحت و دقت گزارش جهت بازرسی مالیاتی، تأمین مالی و یا سرمایه‌گذاری است.
صورت های مالی را این‌گونه نیز می‌توان تعریف کرد: نتیجه فعالیت‌های یک شرکت در یک دوره زمانی مشخص به‌صورت گزارش‌هایی ارائه می‌شود که به آنها “صورت های مالی ” گفته می‌شود. تهیه و تنظیم این گزارش‌ها دارای چارچوب و قواعد خاصی می‌باشد. برای تهیه صورت های مالی باید اصول حسابداری و استانداردهای مربوطه رعایت شود تا دقیق‌ترین و جامع‌ترین گزارش‌ها درباره وضعیت و فعالیت شرکت ارائه گردد.
صورت های مالی اساسی کدام‌اند؟
صورت های مالی اساسی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام است.
ترازنامه:
ترازنامه نمایی کلی از میزان دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت را به‌صورت مختصر و مفید ارائه می‌دهد. تاریخ بالای ترازنامه نشان‌دهندهٔ آن است که گزارش تهیه شده مربوط به چه دوره‌ای می‌باشد که معمولاً زمان پایان دوره گزارش است. در زیر به تفکیک هر یک از اجزا موجود در ترازنامه آمده است.
دارایی‌ها شامل موارد زیر است:
- وجوه نقد: وجه نقد شامل تمام نقدینگی یک شرکت است و به‌وسیلهٔ آن یک شرکت میتواند نیازهای اساسی خود را تأمین و کالا و خدمات خود را عرضه نماید.
- شبه نقد: شبه نقد جایگزین وجه نقد است و به سپرده‌های نامشهود و مدت‌دار اطلاق می‌شود.
- سپرده‌های کوتاه‌مدت: این دسته از سپرده‌ها توسط شرکت برای بهره‌برداری از سود سپرده ایجاد می‌شود.
- موجودی کالا: موادی که در انبار شرکت تحت عنوان مواد اولیه، مواد نیمه آماده یا محصول آماده در مدت‌زمان مشخص نگهداری می‌شوند، تحت عنوان موجودی کالا نامیده می‌شوند.
- اوراق بهادار قابل‌فروش: به اسنادی که مالک آن میتواند آن را خریدوفروش کند، اطلاق می‌شود.
- بدهی بدهکاران: بدهی‌هایی که شرکت‌های دیگر به شرکت دارند، از جمله دارایی‌های جاری است.
- حساب‌های دریافتنی: همان مبلغی است که مشتریان به شرکت بدهکار هستند.
بدهی‌ها شامل موارد زیر هستند:
- حساب‌های پرداختنی: صورت‌حساب‌هایی هستند که به‌عنوان بخشی از روند عادی عملیات یک کسب‌وکار محسوب می‌شوند. حساب‌های پرداختنی شامل قبوض آب و برق، فاکتورهای اجاره و تعهدات خرید مواد خام می‌شود.
- دستمزدهای قابل پرداخت: پرداخت‌هایی است که به کارکنان پرداخت شده است. (حقوق و مزایا کارکنان)
- یادداشت‌های پرداختنی: اسناد مرتبط به بدهی‌های ثبت شده‌ای هستند که برنامهٔ پرداختی‌ها و مبلغ پرداخت بدهی‌ها را در آن ثبت می‌کنند.
- سود قابل پرداخت: سود سهامی است که اعلام شده به سهامداران تعلق می‌گیرد؛ اما هنوز پرداخت نشده است.
- بدهی‌های بلندمدت: شامل تعهدات مختلف از جمله کاهش وجوه اوراق قرضه، وام‌های مسکن یا سایر وام‌هایی که سررسید کامل آنها بیش از یک سال است.
- بدهی‌های کوتاه‌مدت: توجه داشته باشید که بدهی‌های کوتاه‌مدت با عنوان بدهی‌های جاری در ترازنامه ثبت می‌شوند.
حقوق صاحبان سهام شامل موارد زیر می‌شود:
- حقوق صاحبان سهام که به عنوان حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می شود، نشان دهنده مقدار پولی است که در صورت انحلال تمام دارایی ها و پرداخت تمام بدهی های شرکت به سهامداران بازگردانده می شود.
حقوق صاحبان سهام از فرمول زیر به دست می‌آید:
کل بدهی‌های شرکت – کل دارایی‌های شرکت = حقوق صاحبان سهام
- سود انباشته بخشی از حقوق صاحبان سهام است و مقدار سود خالصی است که به‌عنوان سود سهام به سهامداران پرداخت نشده است.
صورت سود و زیان:
برخلاف ترازنامه، برای صورت سود و زیان محدوده زمانی مشخصی در نظر گرفته می‌شود. میزان این زمان برای صورت های مالی سالانه یک سال و برای صورت های مالی سه‌ماهه یک‌چهارم سال در نظر گرفته می‌شود. صورت سود و زیان یک نمای کلی از درآمدها، هزینه‌ها، درآمد خالص و سود هر سهم ارائه می‌دهد.
هدف اصلی صورت سود و زیان، انتقال جزئیات سودآوری و نتایج مالی فعالیت‌های تجاری است. بااین‌حال، میتواند در نشان‌دادن افزایش فروش یا درآمد در مقایسه با دوره‌های مختلف بسیار مؤثر واقع شود. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند با بررسی صورت سود و زیان میزان هزینه‌ها را مدیریت کنند. مدیران از این طریق می‌توانند تعیین کنند که آیا تلاش‌های شرکت در کاهش هزینه‌های فروش، منجر به افزایش میزان سود حاصله خواهد شد یا خیر. صورت سود و زیان از دو بخش درآمد و مخارج تشکیل شده است.
درآمد:
درآمد عملیاتی، درآمد حاصل از فروش محصولات یا خدمات یک شرکت است. درآمد عملیاتی از فعالیت‌های تجاری و اصلی یک شرکت ایجاد می‌شود.
درآمد غیرعملیاتی درآمدی است که از فعالیت‌های تجاری غیراصلی به دست می‌آید. این درآمدها خارج از عملکرد اصلی کسب‌وکار به دست می‌آیند.
نمونه‌های درآمد غیرعملیاتی عبارت‌اند از:
- درآمد حاصل از مشارکت استراتژیک
- سود به‌دست‌آمده از پول نقد در بانک
- درآمد حاصل شده از اجاره املاک شرکت
- درآمد حاصل از نمایش آگهی واقع در ملک شرکت
سایر درآمدها از فعالیت‌های دیگر شرکت حاصل می‌شوند. سایر درآمدها میتواند شامل سود حاصل از فروش دارایی‌های بلندمدت مانند زمین، وسایل نقلیه و یا یک شرکت فرعی نیز باشد.
مخارج:
- هزینه‌ها شامل بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS)، میزان فروش، هزینه‌های عمومی و اداری (SG&A)، استهلاک و یا هزینه‌های مربوط به تحقیق و توسعه (R&D) می‌شود.
- هزینه‌های معمولی شامل دستمزد کارکنان، کمیسیون فروش، قبوض آب و برق و هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل می‌شود.
- مخارج مرتبط با فعالیت‌های ثانویه شرکت شامل سود وام و بدهی است. زیان‌های ناشی از فروش دارایی نیز به‌عنوان هزینه ثبت می‌شوند.
صورت جریان نقدی(CFS) :
صورت جریان نقد میزان توانایی یک شرکت را جهت برآمدن از تعهدات و بدهی‌هایی که باید بپردازد را بررسی می‌کند. همچنین بررسی می‌کند که میزان درآمد باید چقدر باشد تا شرکت بتواند هزینه‌های عملیاتی خود را تأمین کند و علاوه‌برآن مبلغی را جهت سرمایه‌گذاری کنار بگذارد. در واقع اینطور می‌توان گفت که صورت جریان وجوه نقد مکمل ترازنامه و صورت سود و زیان است.
صورت جریان نقدی این قابلیت را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد تا روند عملیات یک شرکت را به‌خوبی درک کنند. سرمایه‌گذاران با بررسی صورت جریان نقدی درمی‌یابند که فرایند کارها چگونه است و پول آن از کجا وارد می‌شود و صرف چه اموری می‌شود.
صورت جریان نقدی از چند بخش تشکیل شده است؟
صورت جریان نقدی از سه بخش تشکیل شده است:
فعالیت‌های عملیاتی – فعالیت‌های سرمایه‌گذاری – فعالیت‌های تأمین مالی
-
فعالیت‌های عملیاتی:
بخش اول از صورت جریان وجوه نقد را فعالیت‌های عملیاتی تشکیل می‌دهد. آن بخش از دارایی‌ها و بدهی‌های مؤسسه که به طور مستقیم با فعالیت عملیاتی شرکت ارتباط دارد در این قسمت طبقه‌بندی خواهد شد. این فعالیت‌ها شامل پرداخت دستمزد، پرداخت مالیات‌بردرآمد، پرداخت سود، اجاره و دریافتی‌های نقدی حاصل از فروش محصول یا خدمات شرکت است.
-
فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:
فعالیت سرمایه‌گذاری یعنی خرید یک دارایی یا هر کالای سرمایه‌ای دیگری به این امید که در آینده قیمت آن افزایش خواهد یافت و منجر به کسب سود و درآمد خواهد شد.در علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود؛ اما فرد در آینده به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا در آینده برای او سودآور خواهد بود.
در مباحث مالی، سرمایه‌گذاری اینطور تعریف می‌شود که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد و در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کند. از طریق تحلیل های مالی فرد پیش‌بینی می‌کند که آن دارایی مالی در آینده چه میزان سود را به همراه خواهد داشت و با فروش آن به قیمت بالاتر به سود خوبی خواهد رسید.
-
فعالیت‌های تأمین مالی:
فعالیت‌های تأمین مالی شامل معاملات میان شرکت و منابع بدهی و سرمایه‌‌ی مالکانه است. فعالیت های تامین مالی شامل صدور بدهی، انتشار سهام، بازخرید سهام، وام، سود سهام پرداختی و بازپرداخت بدهی است.
بیانیه تغییرات در حقوق صاحبان سهام (Owner Equity):
حقوق صاحبان سهام (ارزش ویژه)، بیانگر آن است که میزان و درصد مالکیت صاحبان کسب‌وکارها به چه صورتی است. حقوق صاحبان سهام نوعی مالکیت در دارایی‌های یک شرکت محسوب می‌شود که مشخص می‌کند چه میزان از سهام یک شرکت به یک شخص حقیقی یا حقوقی تعلق دارد.
هنگامی‌که یک شرکت منحل شود، بعد از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های آن شرکت، حقوق صاحبان سهام از باقیمانده دارایی شرکت و بر اساس میزان سهم سهامداران به آنان پرداخت می‌شود. حقوق صاحبان سهام ممکن است با انجام فعالیت‌های سودآور در یک شرکت افزایش یابد؛ همچنین ممکن است به‌واسطهٔ اشتباهات تجاری آن شرکت با کاهش شدید همراه باشد.
درصورتی‌که یک شرکت سود سالانه حاصل از فروش محصولات یا خدمات خود را بین سهامداران توزیع نکند، حقوق صاحبان سهام در آن شرکت افزایش پیدا می‌کند.
مزایای استفاده از صورت های مالی چیست؟
به‌طورکلی صورت های مالی نحوهٔ عملکرد یک کسب‌وکار را نشان می‌دهد. صورت های مالی یک بینش کلی در مورد اینکه یک کسب‌وکار چقدر و چگونه درآمد ایجاد می‌کند، هزینه انجام کسب‌وکار چقدر است، چگونه نقدینگی خود را مدیریت می‌کند و دارایی‌ها و بدهی‌های آن چیست، ارائه می‌دهد. صورت های مالی تمام جزئیات را در مورد نحوهٔ عملکرد یک شرکت و همچنین نحوهٔ عملکرد خوب یا ضعیف مدیریت آن، ارائه می‌دهد.
مدیریت موجودی بهتر با ارائه صورت های مالی
صورت های مالی اطلاعات مالی مفیدی را در یک نگاه در اختیار مخاطب قرار می‌دهند. افراد حتی اگر در زمینهٔ مالی تخصص هم نداشته باشند با مشاهدهٔ این برگه، از خلاصهٔ فعالیت‌های مالی شرکت اطلاعات مفیدی کسب می‌کنند. برای تحلیل بهتر صورت های مالی، سواد مالی خود را افزایش دهید و با تسلط بیشتری آن را بررسی کنید.
منبع: Investopedia
