تعریف سهام
سهام یا stock، اوراق بهاداری است که مالکیت بخشی از یک شرکت را نشان می دهد و به صاحب سهام حق دریافت بخشی از دارایی‌ها و سود شرکت را می‌دهد و این سود برابر با مقدار سهامی است که فرد دارد. سهام ازواحدهای به نام “سهم” تشکیل شده است.
سهام عمدتاً در بازارهای بورس خریدوفروش می‌شود (اگرچه میتواند فروش خصوصی نیز وجود داشته باشد) و پایه و اساس پرتفوی بسیاری از سرمایه‌گذاران فردی است. این معاملات باید با مقررات دولتی که به‌منظور محافظت از سرمایه‌گذاران در برابر کلاه برداری هستند مطابقت داشته باشد. از لحاظ تاریخی، سهام در درازمدت از اکثر سرمایه‌گذاری‌های دیگر بهتر عمل کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها را می‌توان از اکثر کارگزاری‌های سهام آنلاین خریداری کرد.
نکات کلیدی در مورد سهام
- سهام نوعی اوراق بهادار است که نشان می‌دهد دارنده آن مالکیت بخشی از شرکت صادرکننده سهام را دارد.
- شرکت‌ها برای جمع‌آوری سرمایه برای اداره کسب‌وکار خود سهام منتشر می‌کنند (می‌فروشند). دو نوع سهام اصلی وجود دارد: معمولی و ترجیحی.
- سهام عمدتاً در بورس اوراق بهادار خریدوفروش می‌شود، گرچه فروش خصوصی نیز وجود دارد. سهام تقریباً اساس هر پرتفویی است.
- از نظر تاریخی، سهام در درازمدت از اکثر سرمایه‌گذاری‌های دیگر بهتر عمل کرده است.
معنی و مفهوم سهام
شرکت‌ها برای جمع‌آوری سرمایه برای اداره کسب‌وکار خود سهام منتشر می‌کنند (می‌فروشند). دارنده سهام (سهام‌دار) بخشی از یک شرکت را خریداری می‌کند و بسته به نوع سهامی که در اختیار دارد، ممکن است نسبت به بخشی از دارایی‌ها و درآمدهای آن شرکت ادعایی داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر، سهام‌دار اکنون یکی از مالکین شرکت صادرکننده ی سهام است. مالکیت بر اساس نسبت تعداد سهامی که شخص در اختیار دارد به تعداد سهام موجود تعیین می‌شود. به‌عنوان‌مثال، اگر یک شرکت دارای 1000 سهام باشد و یک نفر مالک 100 سهم باشد، آن شخص مالک 10 درصد از دارایی و سود شرکت خواهد بود .
سهام‌داران صاحب شرکت نیستند. آنها صاحب سهام منتشر شده توسط شرکت‌ها هستند. اما شرکت‌ها نوع خاصی از سازمان‌ها هستند، زیرا قانون با آنها به‌عنوان اشخاص حقوقی رفتار می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، شرکت‌ها مالیات ثبت می‌کنند، می‌توانند وام بگیرند، می‌توانند دارایی داشته باشند، می‌توانند مورد شکایت قرار گیرند، و غیره. این مفهوم که یک شرکت یک «شخص» است به این معنی است که شرکت مالک دارایی‌های خود است. دفتر شرکت پر از میز و صندلی‌های متعلق به شرکت است، نه به سهام‌داران.
این تمایز مهمی است، زیرا دارایی‌های شرکت به طور قانونی از دارایی سهام‌داران جدا شده است و این مسئولیت شرکت و سهام‌دار را محدود می‌کند. اگر شرکت ورشکسته شود، قاضی ممکن است دستور فروش تمام دارایی‌های آن را صادر کند، اما دارایی‌های شخصی شما در خطر نیست. دادگاه حتی نمی‌تواند شما را مجبور به فروش سهام خود کند، اگرچه ارزش سهام شما به‌شدت کاهش‌یافته می‌یابد. به همین ترتیب، اگر یک سهام‌دار عمده ورشکست شود، نمی‌تواند دارایی‌های شرکت را بفروشد تا بدهی‌های خود را بپردازد.
سهام‌داران و مالکیت سهام
آنچه سهام‌داران در واقع مالک آن هستند، سهامی است که توسط شرکت منتشر شده است، و شرکت مالک دارایی‌های نگهداری شده توسط خود است؛ بنابراین اگر شما مالک 33 درصد از سهام یک شرکت هستید، این ادعا که شما مالک یک‌سوم آن شرکت هستید، نادرست است. بلکه درست است بگوییم شما مالک 100% از یک‌سوم سهام شرکت هستید. سهام‌داران نمی‌توانند هرطور که می‌خواهند با یک شرکت یا دارایی‌های آن رفتار کنند. یک سهام‌دار نمی‌تواند با یک صندلی بیرون برود، زیرا شرکت مالک آن صندلی است، نه سهام‌دار. این مفهوم به‌عنوان “جدایی مالکیت و کنترل” شناخته می‌شود.
مالکیت سهام به شما این حق را می‌دهد تا در مجمع سهام‌داران رأی دهید، سود سهام (که سود شرکت است) دریافت کنید و همچنین به شما این حق را می‌دهد که سهام خود را به شخص دیگری بفروشید.
اگر شما مالک اکثریت سهام هستید، قدرت رأی شما افزایش می‌یابد، به‌طوری‌که می‌توانید به طور غیرمستقیم مسیر شرکت را با تعیین هیئت‌مدیره آن کنترل کنید. این امر زمانی بهتر آشکار می‌شود که یک شرکت شرکتی دیگر را خریداری کند: شرکت خریداری کننده، ساختمان، صندلی‌ها و کارمندان را نمی‌خرد بلکه تمام سهام را می‌خرد. هیئت‌مدیره مسئول افزایش ارزش شرکت است و اغلب این کار را با استخدام مدیران حرفه‌ای مانند رئیس هیئت‌مدیره انجام می‌دهد.
برای اکثر سهام‌داران عادی، ناتوانی در مدیریت شرکت چندان مسئله بزرگی نیست. اهمیت سهام‌دار بودن در این است که شما صاحب بخشی از سود شرکت هستید، و همان‌طور که خواهیم دید، پایه و اساس ارزش سهام همین است. هرچه سهام بیشتری داشته باشید، سهم بیشتری از سود دریافت می‌کنید. بااین‌حال، برای بسیاری از سهام ها، سود پرداخت نمی‌شود و در عوض، دوباره برای رشد شرکت، سرمایه‌گذاری می‌شود. بااین‌حال، این سودهای انباشته همچنان در ارزش سهام منعکس می‌شوند.
تفاوت سهام مشترک و سهام ممتاز
دو نوع سهام اصلی وجود دارد: معمولی و ترجیحی. سهام عادی معمولاً به مالک حق رأی دادن در مجامع سهام‌داران و دریافت هرگونه سود سهام پرداخت شده توسط شرکت را می‌دهد. سهام‌داران ممتاز عموماً حق رأی ندارند، اگرچه نسبت به سهام‌داران عادی ادعای بیشتری نسبت به دارایی‌ها و درآمد دارند. برای مثال، صاحبان سهام ممتاز، سود سهام را قبل از سهام‌داران عادی دریافت می‌کنند و در صورت ورشکستگی و انحلال شرکت، اولویت دارند.
شرکت‌ها می‌توانند هر زمان که نیاز به جمع‌آوری وجوه نقد اضافی باشد، سهام جدید منتشر کنند. این فرایند مالکیت و حقوق سهام‌داران موجود را کاهش می‌دهد (اگر هیچ یک از پیشنهادهای جدید را خریداری نکنند). شرکت‌ها همچنین می‌توانند در بازخرید سهام شرکت کنند که به نفع سهام‌داران فعلی است، زیرا باعث افزایش ارزش سهام آنها می‌شود.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه ابزاری برای درآمد ثابت بوده و نشان دهنده وامی است که سرمایه گذار به وام گیرنده (معمولاً شرکتی یا دولتی) داده است. اوراق قرضه توسط شرکت ها، شهرداری ها، ایالت ها و دولت های مستقل برای تامین مالی پروژه ها و عملیات استفاده می شود. صاحبان اوراق قرضه طلبکاران ناشر هستند.
جزئیات اوراق قرضه شامل تاریخ سررسیدی است که اصل وام باید به صاحب اوراق پرداخت شود و معمولاً شامل شرایط پرداخت سود متغیر یا ثابت است که توسط وام گیرنده انجام می شود.
ناشران اوراق قرضه چه کسانی هستند؟
دولت ها (در همه سطوح) و شرکت ها معمولاً از اوراق قرضه برای استقراض پول استفاده می کنند. دولت ها باید راه ها، مدارس، سدها یا زیرساخت های دیگر را تامین مالی کنند. هزینه های ناگهانی جنگ نیز ممکن است نیاز به جمع آوری بودجه را ایجاب کند.
به طور مشابه، شرکت‌ها اغلب برای توسعه کسب‌وکار خود، خرید ملک و تجهیزات، انجام پروژه‌های سودآور، برای تحقیق و توسعه، یا استخدام کارمندان وام می‌گیرند. مشکلی که سازمان‌های بزرگ با آن مواجه می‌شوند این است که معمولاً به پولی بسیار بیشتر از آنچه که یک بانک میتواند وام دهد نیاز دارند.
اوراق قرضه به بسیاری از سرمایه گذاران فردی این امکان را می دهد که نقش وام دهنده را به عهده بگیرند. در واقع، بازارهای بدهی عمومی به هزاران سرمایه گذار اجازه می دهد هر کدام بخشی از سرمایه مورد نیاز را قرض دهند. علاوه بر این، بازارها به وام دهندگان این امکان را می دهند که اوراق قرضه خود را مدت ها پس از افزایش سرمایه سازمان صادرکننده اصلی به سرمایه گذاران دیگر بفروشند یا اوراق قرضه را از افراد دیگر بخرند.
اوراق قرضه چگونه کار می کنند؟
اوراق قرضه معمولاً به عنوان اوراق بهادار با درآمد ثابت نامیده می شود و یکی از انواع اصلی دارایی هستند که در کنار سهام سرمایه گذاران فردی معمولاً با آن ها آشنا هستند.
بسیاری از اوراق قرضه شرکتی و دولتی به صورت عمومی معامله می شوند. بقیه فقط در خارج از بورس (OTC) یا به صورت خصوصی بین وام گیرنده و وام دهنده معامله می شوند.
هنگامی که شرکت ها یا سایر نهادها نیاز به جمع آوری پول برای تامین مالی پروژه های جدید، حفظ عملیات جاری یا تامین مالی مجدد بدهی های موجود دارند، ممکن است اوراق قرضه را مستقیماً منتشر کنند. وام گیرنده (ناشر) اوراق قرضه ای صادر می کند که شامل شرایط وام، سود پرداختی و زمان بازپرداخت اصل پول (تاریخ سررسید) است. پرداخت سود (کوپن) بخشی از بازدهی است که دارندگان اوراق به دلیل قرض دادن وجوه خود به ناشر به دست می آورند. نرخ بهره ای که تعیین می شود، نرخ کوپن نامیده می شود.
قیمت اولیه اکثر اوراق معمولاً برابر با ارزش اسمی یا 1000 دلار برای هر اوراق قرضه تعیین می شود. قیمت واقعی اوراق قرضه در بازار به عوامل مختلفی بستگی دارد: کیفیت اعتباری صادرکننده، مدت زمان تا انقضا، و نرخ کوپن در مقایسه با نرخ بهره عمومی محیط در آن زمان. ارزش اسمی اوراق قرضه همان چیزی است که پس از سررسید اوراق قرضه به وام گیرنده بازپرداخت می شود
اکثر اوراق قرضه را دارنده اولیه آن می تواند پس از انتشار به سایر سرمایه گذاران بفروشد. به عبارت دیگر، سرمایه گذار اوراق قرضه مجبور نیست که اوراق قرضه را تا سررسید آن نگه دارد. همچنین در صورت کاهش نرخ بهره یا بهبود اعتبار وام گیرنده، خرید مجدد اوراق توسط وام گیرنده معمول است و می تواند اوراق جدید را با هزینه کمتر مجدداً منتشر کند.
تفاوت سهام و اوراق قرضه
سهام توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه و به‌منظور رشد تجارت یا انجام پروژه‌های جدید منتشر می‌شود. تمایزات مهمی بین این که آیا کسی سهام را در زمان انتشار مستقیماً از شرکت خریداری می‌کند (در بازار اولیه) یا از سهام‌دار دیگری (در بازار ثانویه) وجود دارد. وقتی شرکت سهام منتشر می‌کند، در ازای پول این کار را انجام می‌دهد.
اوراق قرضه از چند جهت با سهام تفاوت اساسی دارد. اولاً، دارندگان اوراق قرضه طلبکار شرکت هستند و حق دریافت بهره و همچنین بازپرداخت اصل سرمایه را دارند. در صورت ورشکستگی شرکت، بستانکاران نسبت به سایر ذی‌نفعان اولویت قانونی دارند و اگر شرکتی مجبور به فروش دارایی‌ها برای بازپرداخت شود، ابتدا باید پول دارندگان اوراق قرضه را بازپرداخت کند. از سوی دیگر، سهام‌داران در اولویت آخر هستند و اغلب در صورت ورشکستگی، چیز زیادی دریافت نمی‌کنند. این بدان معناست که سهام ذاتاً سرمایه‌گذاری پرریسک‌تری نسبت به اوراق قرضه است.
سؤالات متداول
مهم ترین سوالات رایج در مورد مفهوم سهام وسهام داری در پایین آورده شده است.
انواع مختلف سهام چه هستند؟
به‌طورکلی، دو نوع اصلی سهام وجود دارد، مشترک و ممتاز. سهام‌داران عادی حق دریافت سود سهام و رأی در مجامع سهام‌داران را دارند، درحالی‌که سهام‌داران ممتاز دارای حق رأی محدود بوده یا بدون حق رأی هستند. سهام‌داران ممتاز معمولاً سود سهام بیشتری دریافت می‌کنند و در صورت انحلال، نسبت به سهام‌داران عادی ادعای بیشتری بر دارایی‌ها دارند.
چگونه باید سهام خرید؟
اغلب، سهام در بورس‌ها خریدوفروش می‌شوند. پس از اینکه یک شرکت از طریق یک عرضه اولیه عمومی (IPO)، عمومی شد، سهام آن برای خریدوفروش در بورس در دسترس سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. به طور معمول، سرمایه‌گذاران از یک حساب کارگزاری برای خرید سهام در بورس استفاده می‌کنند که قیمت خرید و قیمت فروش را فهرست می‌کند. قیمت سهام تحت‌تأثیر عوامل عرضه و تقاضا در بازار و دیگر عوامل است.
سهام و اوراق قرضه چه فرقی دارند؟
هنگامی که یک شرکت با انتشار سهام افزایش سرمایه می‌دهد، به دارنده آن سهام حق داشتن سهمی از مالکیت در شرکت را می‌دهد. در مقابل، زمانی که یک شرکت با فروش اوراق قرضه، وجوهی را برای کسب‌وکار جمع‌آوری می‌کند، این اوراق وام‌هایی از دارندگان اوراق به شرکت هستند. اوراق قرضه دارای شرایطی هستند که شرکت را ملزم می‌کنند در ازای این وام، اصل سرمایه را همراه با نرخ بهره بازپرداخت کند. علاوه بر این، در صورت ورشکستگی، به دارندگان اوراق قرضه نسبت به سهام‌داران اولویت داده می‌شود، درحالی‌که سهام‌داران معمولاً در اولویت آخر قرار می‌گیرند.
چرا شرکت‌ها سهام می‌فروشند؟
شرکت‌ها، برای افزایش سرمایه جهت گسترش عملیات تجاری خود یا انجام پروژه‌های جدید، سهام منتشر می‌کنند. انتشار سهام در بازارهای عمومی همچنین به سرمایه‌گذاران اولیه این فرصت را می‌دهد تا پول بیشتری کسب کنند و از موقعیت خود در این سرمایه‌گذاری سود ببرند.
آنچه در مورد سهام آموختیم
سهام، نشان‌دهنده مالکیت بخشی از دارایی در یک سازمان است. این با اوراق قرضه که بیشتر شبیه وامی است که توسط طلبکاران به شرکت در ازای پرداخت‌های دوره‌ای داده می‌شود، متفاوت است. یک شرکت سهام خود را برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران برای پروژه‌های جدید یا گسترش عملیات تجاری خود منتشر می‌کند. دو نوع سهام وجود دارد: سهام عادی و سهام ممتاز. صاحبان سهام بسته به نوع سهامی که دارند، از حقوق خاصی برخوردار هستند. یک سهام‌دار عادی میتواند در مجامع سهام‌داران رأی دهد و از سود شرکت، سود سهام دریافت کند، درحالی‌که یک سهام‌دار ممتاز برای دریافت سود سهام و در ورشکستگی شرکت، در اولویت است.
به دیگر مقالات مرتبط در سایت محک آکادمی نیز نگاهی بیندازید.
منبع:
