تعریف ریسک بازار
ریسک بازار، وجود این احتمال است که یک فرد یا نهاد به دلیل عواملی که بر عملکرد کلی سرمایه گذاری ها در بازارهای مالی تأثیر می گذارد، زیان هایی را تجربه کند.
نکات کلیدی ریسک بازار
- ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک، عملکرد کل بازار را به طور همزمان تحت تاثیر قرار می دهد.
- ریسک بازار را نمی توان از طریق افزایش تنوع حذف کرد.
- ریسک خاص یا ریسک غیرسیستماتیک شامل عملکرد یک اوراق بهادار خاص است و می توان از طریق تنوع آن را کاهش داد.
- ریسک بازار ممکن است به دلیل تغییرات نرخ بهره، نرخ ارز، رویدادهای ژئوپلیتیکی یا رکود ایجاد شود.
مفهوم ریسک بازار
ریسک بازار و ریسک خاص (غیر سیستماتیک) دو دسته اصلی ریسک سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. ریسک بازار که «ریسک سیستماتیک» نیز نامیده می‌شود، از طریق تنوع‌پذیری قابل حذف نیست، اگرچه می‌توان آن را به روش‌های دیگری پوشش داد. منابع ریسک بازار عبارتند از رکود، آشفتگی سیاسی، تغییر در نرخ بهره، بلایای طبیعی و حملات تروریستی. ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار، تمایل دارد تا کل بازار را همزمان تحت تأثیر قرار دهد.
این را می توان با ریسک غیرسیستماتیک، که منحصر به یک شرکت یا صنعت خاص است، مقایسه کرد. ریسک غیر سیستماتیک که در ادبیات سرمایه گذاری به عنوان “ریسک خاص”، “ریسک تنوع پذیر” یا “ریسک باقیمانده” نیز شناخته می شود، را می توان از طریق تنوع کاهش داد.
ریسک بازار به دلیل تغییرات قیمت به وجود می آید. انحراف معیار تغییرات در قیمت سهام، ارز یا کالاها به عنوان نوسان قیمت نامیده می شود. نوسانات به صورت سالانه رتبه بندی می شود و ممکن است به صورت یک عدد مطلق، مانند 10 دلار، یا درصدی از مقدار اولیه، مانند 10٪ بیان شود.
ملاحظات ویژه
شرکت های سهامی عام در ایالات متحده توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ملزم شده اند که چگونگی ارتباط بهره وری و نتایج شان با عملکرد بازارهای مالی را افشا کنند. این الزام به منظور مشخص شدن جزئیات قرار گرفتن یک شرکت در معرض ریسک مالی است. به عنوان مثال، شرکتی که سرمایه گذاری های مشتقه یا قراردادهای آتی ارز خارجی را ارائه می دهد ممکن است نسبت به شرکت هایی که این نوع سرمایه گذاری ها را ارائه نمی کنند بیشتر در معرض خطر مالی قرار گیرد. این اطلاعات به سرمایه گذاران و معامله گران کمک می کند تا بر اساس قوانین مدیریت ریسک خود تصمیم بگیرند.
انواع دیگر ریسک
برخلاف ریسک کلی بازار، ریسک خاص یا “ریسک غیر سیستماتیک” مستقیماً با عملکرد یک اوراق بهادار خاص مرتبط است و می توان از طریق تنوع سرمایه گذاری با آن مقابله کرد. یکی از نمونه‌های ریسک غیرسیستماتیک، اعلام ورشکستگی شرکتی است که در نتیجه سهام خود را برای سرمایه‌گذاران بی‌ارزش می‌کند.
رایج ترین انواع ریسک های بازار عبارتند از: ریسک نرخ بهره، ریسک سهام، ریسک ارز و ریسک کالا:
- ریسک نرخ بهره نوساناتی را پوشش می دهد که ممکن است با نوسانات نرخ بهره به دلیل عوامل اساسی مانند اطلاعیه های بانک مرکزی مربوط به تغییرات در سیاست پولی همراه باشد. این ریسک بیشتر مربوط به سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه است.
- ریسک سهام، ریسکی است که در تغییر قیمت سرمایه گذاری های سهام وجود دارد.
- ریسک کالا در مورد تغییرات قیمت کالاهایی مانند نفت خام و ذرت است.
- ریسک ارز یا ریسک نرخ ارز از تغییر قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگر ناشی می شود. سرمایه‌گذاران یا شرکت‌هایی که دارایی‌هایی در کشور دیگری دارند در معرض ریسک ارز هستند.
سرمایه گذاران می توانند از استراتژی های پوشش ریسک برای محافظت در برابر نوسانات و ریسک بازار استفاده کنند. با هدف قرار دادن اوراق بهادار خاص، سرمایه گذاران می توانند برای محافظت در برابر یک حرکت نزولی، سهام های قابل فروش را خریداری کنند و سرمایه گذارانی که می خواهند پرتفوی بزرگی از سهام را پوشش دهند، می توانند از گزینه های شاخص استفاده کنند.
اندازه گیری ریسک بازار
برای اندازه گیری ریسک بازار، سرمایه گذاران و تحلیلگران از روش ارزش در معرض خطر (VaR) استفاده می کنند. مدل‌سازی VaR یک روش مدیریت ریسک آماری است که زیان احتمالی سهام یا سبد سهام و همچنین احتمال وقوع آن زیان احتمالی را کمی سازی می‌کند. در حالی که روش VaR به خوبی شناخته شده و به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد، به مفروضات خاصی نیاز دارد که دقت آن را محدود می کند. به عنوان مثال، فرض می کند که ترکیب و محتوای نمونه کارها در یک دوره مشخص بدون تغییر است. اگرچه این ممکن است برای افق های کوتاه مدت قابل قبول باشد، اما برای سرمایه گذاری های بلند مدت، اندازه گیری های دقیقی ارائه نمی دهد.
بتا (Beta) یکی دیگر از معیارهای ریسک مرتبط است، زیرا نوسان یا ریسک بازار یک اوراق بهادار یا پرتفو را در مقایسه با کل بازار اندازه گیری می کند. این روش در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) برای محاسبه بازده مورد انتظار یک دارایی استفاده می شود.
تفاوت بین ریسک بازار و ریسک خاص چیست؟
ریسک بازار و ریسک خاص دو دسته اصلی ریسک سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. ریسک بازار که «ریسک سیستماتیک» نیز نامیده می‌شود، از طریق تنوع‌بخشی قابل حذف نیست، اگرچه می‌توان آن را به روش‌های دیگری پوشش داد، و همچنین بر کل بازار تأثیر می‌گذارد. در مقابل، ریسک خاص، مختص یک شرکت یا صنعت خاص است. ریسک خاص که به عنوان «ریسک غیرسیستماتیک»، «ریسک تنوع پذیر» یا «ریسک باقیمانده» نیز شناخته می شود، می تواند از طریق تنوع بخشی کاهش یابد.
انواع ریسک بازار کدام اند؟
رایج ترین انواع ریسک بازار شامل ریسک نرخ بهره، ریسک سهام، ریسک کالا و ریسک ارز است. ریسک نرخ بهره نوساناتی را که ممکن است همراه با نوسانات نرخ بهره باشد را پوشش می دهد و بیشتر مربوط به سرمایه گذاری های با درآمد ثابت است. ریسک سهام، ریسکی است که در تغییر قیمت سرمایه‌گذاری‌های سهام وجود دارد و ریسک کالا، قیمت‌های متغیر کالاهایی مانند نفت خام و ذرت را پوشش می‌دهد. ریسک ارز یا ریسک نرخ ارز از تغییر قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگر ناشی می شود. این ممکن است بر سرمایه‌گذارانی که دارایی‌هایی در کشور دیگری دارند تأثیر بگذارد.
محک آکادمی، منبع مقالات حوزه مالی و حسابداری
منبع:
