ROI به‌عنوان یک شاخص سودآوری مهم، در تمامی صنایع و بخش‌های تجاری کاربرد دارد. در واقع، ROI میتواند به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی برای اندازه‌گیری سودآوری یک شرکت، پروژه، محصول یا حتی یک نوع سرمایه‌گذاری خاص استفاده شود. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم و نحوه محاسبه آن با محک آکادمی همراه باشید.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه که مخفف کلمه انگلیسی ROI) Return on Investment) می‌باشد، یک معیار سنجش عملکرد است که برای ارزیابی کارایی یا سودآوری یک سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار می‌گیرد. نرخ بازگشت سرمایه یا ROI جهت مقایسه و سنجش کارایی بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. ROI سعی می‌کند به طور مستقیم میزان بازده یک سرمایه‌گذاری خاص را نسبت به هزینه‌های سرمایه‌گذاری صرف شده، اندازه‌گیری کند.
نکته حائز اهمیت این است که، ROI بدون درنظرگرفتن معیار دوره نگهداری و گذشت زمان میزان سود به‌دست‌آمده را محاسبه می‌کند. نقطه‌ضعف این روش سنجش عملکرد این است که به دلیل درنظرنگرفتن متغیر زمان فرصت سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر را از فرد می‌گیرد.
ROI برای مقایسه و رتبه‌بندی سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سرمایه‌گذاری و دارایی‌های مختلف استفاده می‌شود. هرچه بتوانیم در ازای سرمایه‌گذاری انجام شده، خروجی بهتری بگیریم و از روش‌های مقرون‌به‌صرفه و پربازده‌تری استفاده کنیم، انتظار بیشتری نسبت به بازگشت سرمایه خود داریم.
به زبان ساده ROI نسبت سود حاصله به میزان هزینه‌های صرف شده و سرمایه‌گذاری انجام شده است. سود به‌دست‌آمده ممکن است تنها جنبه مالی نداشته باشد و شامل موارد غیرمادی مانند برندسازی شود، ولی به‌صورت کلی منظور از محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، درآمد و سودآوری مالی کسب‌وکار است.
نحوه محاسبه بازده سرمایه‌گذاری (ROI)
از تقسیم میزان سود خالص سرمایه‌گذاری یا زیان بر هزینه‌های اولیه آن، مقدار دقیق بازده سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. نتیجه حاصل شده از این عملیات ریاضی به‌صورت درصد یا نسبت بیان می‌شود.
فرمول بازگشت سرمایه (ROI) به شرح زیر است:
عوامل مؤثر در محاسبه ROI
به‌طورکلی، ROI برای ارزیابی و سنجش عملکرد سرمایه‌گذاری به میزان سود حاصل شده مورداستفاده قرار می‌گیرد. برای محاسبه ROI صرفاً به دو متغیر سود ناخالص و سرمایه‌گذاری، اکتفا نمی‌شود. برای بررسی میزان دقیق ROI باید سایر عوامل مؤثر در این معیار سنجش عملکرد را نیز مورد بررسی قرارداد.
عوامل مؤثر در محاسبه ROI به شرح زیر می‌باشد:
- سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری عامل بسیار مهمی در تعیین میزان ROI است. در صورت کاهش میزان سرمایه‌گذاری، میزان ROI نیز کاهش خواهد یافت.
- سود ناخالص: مقدار سود حاصله از سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است. در صورت کاهش میزان سود، میزان ROI نیز کاهش خواهد یافت.
- زمان: عامل دیگر در محاسبه میزان ROI، متغیر زمان است. هرچه مدت‌زمان سرمایه‌گذاری طولانی‌تر باشد، میزان ROI نیز بالاتر خواهد بود.
- ریسک: در سرمایه‌گذاری‌هایی که با ریسک بالا همراه هستند، ROI نیز بیشتر است.
- دوره بازگشت سرمایه: دوره بازگشت سرمایه نیز در محاسبه ROI مؤثر است. هر چه دوره بازگشت سرمایه کوتاه‌تر باشد، ROI بیشتر خواهد بود.
باتوجه‌به موارد مطرح شده، با کم‌کردن ریسک سرمایه‌گذاری، افزایش سرمایه‌گذاری و سود ناخالص، می‌توانید میزان ROI را به حداکثر برسانید.
معیارهای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه در بازاریابی
لازمه سنجش نرخ بازگشت سرمایه در زمینه بازاریابی دیجیتال، آشنایی و تسلط بر معیارهای مؤثر بر آن است. بدون به‌کارگیری این ابزارها نمی‌توان اطلاعات دقیق و معتبری در ارتباط با نرخ بازگشت سرمایه به دست آورد. در ادامه به شرح معیارهای مؤثر بر سنجش نرخ بازگشت سرمایه در بازاریابی می‌پردازیم:
1. نسبت هزینه بر مشتری هدایت‌شونده (Cost per Lead)
اگر استراتژی شما به‌گونه‌ای باشد که مشتری هدایت‌شونده (LEAD) جذب می‌کنید و تیم فروش تلاش می‌کند تا محصولات شما را به آنها بفروشد، باید به طور دقیق هزینه‌های جذب مشتری از این طریق را محاسبه نمایید. اگر هزینه هر مشتری هدایت‌شونده (LEAD) بیشتر از میزان پولی باشد که با فروش محصول به آنها به دست می‌آورید، مقدار عددی بازگشت سرمایه شما منفی است و باید در استراتژی‌های بازاریابی خود بازنگری کنید.
2. نرخ فروش به مشتری هدایت‌شونده (Lead Close Rate)
برای سنجش نرخ فروش به مشتری‌های هدایت‌شونده، باید میزان فروش به مشتری‌های هدایت‌شونده خود را به طور دقیق بررسی نمایید. فرایند سنجش نرخ فروش به مشتری‌های هدایت‌شونده اغلب به‌صورت آفلاین انجام می‌شود و تطابق آن با داده‌های آنلاین به‌دست‌آمده کار دشواری است. از همین رو در محاسبه آن باید دقت لازم را بکار گرفت.
با محاسبه دقیق نرخ فروش به مشتری هدایت‌شونده، این اطمینان را حاصل می‌کنید که ارائه محصولات به مشتری‌های هدایت‌شونده (LEAD) همراه با سودآوری خواهد بود. همچنین این عامل میتواند به‌عنوان یک شاخص برای پیش‌بینی و کنترل اقدامات جدیدتان در زمینه بازاریابی دیجیتالی مورداستفاده قرار گیرد.
3. نرخ هزینه بر درآمد (Cost per Acquisition)
محاسبه و بررسی میزان دقیق نرخ هزینه بر درآمد برای هر کسب‌وکاری امری ضروری و حیاتی است. برای پیداکردن این نسبت باید هزینه‌های بازاریابی خود را بر تعداد فروش محصولتان تقسیم کنید. با محاسبه نرخ هزینه بر درآمد، شما به این موضوع اشراف کامل دارید که برای فروش یک محصول چقدر باید هزینه کنید و از این طریق اطلاعات دقیق‌تری را نسبت به نرخ بازگشت سرمایه خود کسب می‌کنید.
4. مقدار متوسط سفارش (Average Order Value)
افزایش میزان سفارش محصولات و درنهایت فروش، آرزوی هر مدیری است؛ بااین‌حال مدیران همواره باید این نکته را مدنظر قرار دهند که مقدار متوسط هر فاکتور فروش میتواند پیامدهای مثبت فراوانی را به همراه داشته باشد. کمترین افزایش در مقدار متوسط سفارش، میتواند میزان درآمد شما را چندبرابر کند. ارتقا و بهبود میزان کیفیت خدمات دریافتی مشتریان و ایجاد فرصت‌هایی برای متقاعدکردن خریدار به خرید محصولات بیشتر، منجر به افزایش درآمد خواهد شد.
5. بازده صفحه فرود (Landing Page Performance)
برای سنجش کارایی و بازده صفحات فرود، باید عوامل زیادی مورد سنجش و بررسی قرار گیرند. نرخ بازگشت سرمایه اولیه، نرخ کلیک (CTR)، نرخ تبدیل و سایر اقدامات انجام شده، ازجمله مهم‌ترین این عوامل محسوب می‌شوند. برای بهینه‌سازی و افزایش نرخ بازگشت در این بخش، باید هر صفحه فرودی که نرخ تبدیل ندارد بهینه‌سازی‌شده و یا در صورت لزوم حذف گردد.
6. نرخ کلیک مقالات (Blog Click-Through Rates)
مقاله‌ها عوامل بسیار مؤثری برای افزایش کلیک و درنهایت افزایش میزان ورودی به وب‌سایت شما محسوب می‌شوند. ازآنجایی‌که مقاله‌ها از نرخ بازگشت بالایی برخوردارند، باید از این اتفاق در راستای هدایت ترافیک از سوی مقالات به سمت وب‌سایت و صفحه‌های فرود خود استفاده کنید.
کوچک‌ترین افزایش در نرخ کلیک مقاله‌های شما، میتواند منجر به افزایش چشمگیری در میزان ورودی‌های سایت شود. افزایش میزان ورودی‌های سایت، به طور هم‌زمان منجر به دستیابی به اهداف ازپیش‌تعیین‌شده و درنهایت افزایش میزان فروش محصولات و خدمات خواهد شد.
7. ارزش وفاداری مشتری (Customer Lifetime Value)
تا زمانی که درک درستی از وفاداری مشتری نداشته باشید، نمی‌توانید به‌درستی شاخص ROI و عملکرد اقدامات بازاریابی خود را پیش‌بینی و محاسبه نمایید. باید به این نکته توجه کنید که یک مشتری به طور متوسط در طول
عمر وفاداری و خریدش از سازمان شما چقدر پول خرج می‌کند.
مزایا و ROI
سنجش میزان ROI دارای طرف‌داران و منتقدان زیادی است؛ ازاین‌رو با مزایا و معایبی همراه است.
مزایا و کاربردهای ROI :
مزایای ROI به شرح زیر است:
- سنجش دقیق کیفیت، میزان خروجی بهینه و سود حاصله در ازای هزینه و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده
- ارزیابی عملکرد تیم بازاریابی در بهینه‌سازی هزینه‌ها و صرفه‌جویی در ازای گرفتن بهترین و پربازده‌ترین نتیجه
- بررسی پتانسیل و ظرفیت برنامه‌های بازاریابی در راستای بازگشت سرمایه در زمان تعیین شده
- سنجش عملکرد پلن‌های مختلف بازاریابی و نحوه تعامل مشتریان و مخاطبان
- بررسی میزان سودآوری و ارزش تمامی مشتریان در طولانی‌مدت
- ارائه خدمات و محصولات جدید متناسب با سیاست‌های درآمدی و سودآوری کسب‌وکار
معایب ROI :
معایب ROI به شرح زیر است:
- اشتباه محاسباتی در ROI میتواند باعث گمراهی مدیران در میزان و نحوهٔ سرمایه‌گذاری شود.
- مشکل در محاسبه دقیق میزان سود حاصل شده در برابر هزینه‌های انجام شده
- مشکل در تعیین میزان اثرگذاری سرمایه‌گذاری‌های انجام شده
- اشتباه در تشخیص منابع تبدیل کاربر به مشتری
تحولات در ROI
در نظام سرمایه‌گذاری فعلی، سرمایه‌گذاران و کسب‌وکارهای خاصی به توسعه سبک جدیدی از ROI، به نام “بازده اجتماعی سرمایه‌گذاری” یا SROI تمایل خاصی از خود نشان داده‌اند. روش SROI اولین‌بار در اواخر دهه 1990 توسعه یافت. این شاخص مالی، نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری و بازده پروژه‌ها را با استفاده از معیارهای غیرمالی می‌سنجد. منظور از معیارهای غیرمالی، معیارهای اجتماعی و محیطی است که در حال حاضر در صورت حساب‌های مالی متعارف، تأثیر آنها مورد سنجش قرار نمی‌گیرد.
چندین گونه جدید از ROI وجود دارد که برای دستیابی به اهداف خاصی توسعه‌یافته‌اند. نوعی از ROI مختص سنجش آمار رسانه‌های اجتماعی است. این شاخص میزان اثربخشی و بازخورد کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی را به طور دقیق تعیین می‌کند. از طریق این شاخص می‌توان تعداد دقیق کلیک‌ها و لایک‌ها برای یک کمپین خاص را مشخص نمود. درنهایت، با بررسی موارد فوق میزان بازدهی و کارایی کمپین‌های تبلیغاتی، به‌راحتی از طریق این شاخص ارزیابی می‌شود.
چگونگی تفسیر شاخص ROI
پس از محاسبه میزان بازگشت سرمایه از طریق فرمول ROI، نوبت به تحلیل و تفسیر داده‌ها می‌رسد. دستیابی به یک ROI خوب، به تحمل ریسک سرمایه‌گذار و زمان موردنیاز برای سرمایه‌گذاری بستگی دارد. پس از محاسبه و بررسی ROI، سرمایه‌گذارانی که ریسک‌گریزتر هستند، احتمالاً در ازای پذیرش ریسک کمتر، ROI کمتری را می‌پذیرند. به همین ترتیب، سرمایه‌گذاری‌هایی برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر است که پرداخت آنها بیشتر طول می‌کشد و نرخ بازگشت سرمایه بالاتری دارند.
چه صنایعی بالاترین ROI را دارند؟
به طور میانگین، نرخ مناسب بازگشت سرمایه حدود 10 درصد در پایان هرسال است. بااین‌حال، میزان ROI باتوجه‌به صنایع مختلف، میتواند تغییرات قابل‌توجهی داشته باشد. باگذشت زمان، میانگین بازگشت سرمایه (ROI) یک صنعت به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش رقابت، تغییرات تکنولوژی و تغییر ترجیحات مصرف‌کننده تغییر می‌کند. درنهایت نمی‌توان به طور دقیق تعیین کرد که کدام صنایع بیشترین و کدام صنایع کمترین ROI را دارند.
شفافیت بیشتر صورت‌های مالی با محاسبه دقیق میزان ROI
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه با دستاوردهای زیادی همراه است. ارزیابی سریع، افزایش سرعت تصمیم‌گیری، پیش‌بینی میزان سودآوری، امکان مقایسه بین گزینه‌های مختلف، جلوگیری از صرف هزینه‌های گزاف و از همه مهم‌تر افزایش شفافیت صورت‌های مالی، همگی از دستاوردهای این مقیاس سنجش عملکرد محسوب می‌شوند.
منبع : Investopedia
