شاخص قیمت مصرف کننده، معیاری مهم در اقتصاد بوده و نشانگر نرخ تورم، قدرت خرید مردم و رشد اقتصادی کشورها است.
تعریف شاخص قیمت مصرف کننده
شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) معیاری است که میانگین وزنی قیمت یک سبد از کالا و خدمات مصرفی مانند حمل و نقل، غذا و مراقبت های پزشکی را بررسی می کند. این شاخص با در نظر گرفتن تغییرات قیمت برای هر کالا در یک سبد از پیش تعیین شده و میانگین گیری آنها محاسبه می شود. تغییرات در CPI برای ارزیابی تغییرات قیمت مرتبط با هزینه زندگی استفاده می شود.
CPI یکی از رایج ترین معیارهای سنجش تورم و تورم منفی است. ممکن است این شاخص با شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) مقایسه شود، که به جای در نظر گرفتن قیمت‌های پرداخت شده توسط مصرف‌کنندگان، به قیمتی کسب‌وکارها برای نهاده‌ها پرداخت می‌کنند، نگاه می‌کند.
نکات کلیدی شاخص قیمت مصرف کننده
- شاخص قیمت مصرف کننده میانگین تغییر قیمت هایی را که مصرف کنندگان برای سبدی از کالاها و خدمات در طول زمان می پردازند اندازه گیری می کند.
- این شاخص، پرکاربردترین معیار سنجش تورم است.
- آمار CPI افراد مختلفی را با درآمدهای متفاوت از جمله بازنشستگان پوشش می دهد.
- CPI از شاخص قیمت مصرف کننده برای حقوق بگیران شهری و کارگران اداری (CPI-W) و شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری (CPI-U) تشکیل شده است.
مفهوم شاخص قیمت مصرف کننده
تورم، کاهش قدرت خرید یک ارز معین در طول زمان است. یا به عبارت دیگر، افزایش عمومی قیمت ها. تخمین کمی میزان کاهش قدرت خرید را می توان در افزایش میانگین سطح قیمت سبدی از کالاها و خدمات منتخب در یک اقتصاد در یک دوره زمانی معین منعکس کرد. افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، که اغلب به صورت درصدی بیان می‌شود، به این معنی است که یک واحد ارزی به طور موثری کمتر از دوره‌های قبل خرید می‌کند.
CPI میانگین تغییرات قیمتی که مصرف کنندگان برای کالاها و خدمات در طول زمان پرداخت می کنند را اندازه گیری می کند. اساساً، این شاخص تلاش دارد تا سطح کل قیمت‌ها را در یک اقتصاد کمی سازی کرده و در نتیجه قدرت خرید واحد پول یک کشور را اندازه‌گیری کند. میانگین وزنی قیمت کالاها و خدماتی که مشابه الگوی مصرف یک فرد هستند برای محاسبه CPI استفاده می‌شود. ممکن است از میانگین پیراسته ( trimmed mean) به عنوان بخشی از این محاسبه استفاده شود.
اداره آمار کار ایالات متحده CPI را به صورت ماهانه گزارش می کند و آن را از سال 1913 محاسبه کرده است. این بر اساس میانگین شاخص برای دوره 1982 تا 1984 است که روی 100 تنظیم شده است. رسیدن CPI به 100 به این معنی است که تورم به سطح سال 1984 بازگشته است، در حالی که رسیدن آن به 175 و 225 به ترتیب نشان دهنده افزایش سطح تورم به 75 و 125 درصد است. نرخ تورم ذکر شده در واقع تغییر شاخص نسبت به دوره قبل است، حال می تواند ماهانه، سه ماهه یا سالانه باشد.
اگرچه این شاخص، تغییرات قیمت را برای کالاهای خرده فروشی و سایر اقلام پرداختی توسط مصرف کنندگان اندازه گیری می کند، اما شاخص قیمت مصرف کننده شامل مواردی مانند پس انداز و سرمایه گذاری نمی شود و اغلب می هزینه های گردشگران خارجی را محاسبه نمی کند.
کاربرد شاخص قیمت مصرف کننده
CPI یک شاخص اقتصادی است. این معیار پرکاربردترین معیار برای سنجش تور بوده و به عنوان مثال، نشانگر اثربخشی سیاست های پولی فدرال رزرو در آمریکا است. CPI به دولت، مشاغل و شهروندان ایده ای در مورد تغییرات قیمت در اقتصاد می دهد و می تواند به عنوان یک راهنما برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد اقتصاد عمل کند.
CPI و اجزای تشکیل دهنده آن همچنین می توانند به عنوان یک معیار مقایسه ای برای سایر شاخص های اقتصادی، از جمله فروش خرده فروشی و درآمد ساعتی/هفتگی استفاده شود. علاوه بر این، می توان از آن برای ارزش گذاری دلار مصرف کننده برای یافتن قدرت خرید آن استفاده کرد. به طور کلی، قدرت خرید دلار با افزایش سطح کل قیمت ها کاهش می یابد و بالعکس.
این شاخص همچنین می تواند برای تعیین واجد شرایط بودن افراد برای انواع خاصی از کمک های دولتی از جمله تامین اجتماعی استفاده شود و به طور خودکار تعدیل دستمزد و هزینه زندگی کارگران را فراهم کند. طبق اداره آمار کار ایالات متحده، تعدیل هزینه های زندگی بیش از 50 میلیون نفر در تامین اجتماعی و همچنین بازنشستگان خدمات مدنی ارتش و فدرال به CPI مرتبط است.
شاخص قیمت مصرف کننده، چه چیزی و چه کسانی را پوشش می دهد؟
شاخص قیمت مصرف کننده، افراد حرفه ای، افراد خوداشتغال و بیکار، افرادی که درآمدشان زیر خط فقر فدرال است و افراد بازنشسته را شامل می شود. افرادی که در این گزارش گنجانده نشده‌اند شامل جمعیت غیر شهری یا روستایی، خانواده‌های مزرعه‌دار، نیروهای مسلح، افرادی که در حال حاضر در زندان هستند و افرادی که در بیمارستان‌های روانی بستری هستند، است.
CPI نشان دهنده هزینه ی سبدی از کالاها و خدمات در سراسر کشور به صورت ماهانه است. آن کالاها و خدمات به هشت گروه عمده تقسیم می شوند:
- مسکن
- پوشاک
- حمل و نقل
- آموزش و ارتباطات
- بهداشت و درمان
- خوراک و موارد غذایی
- تفریح
- دیگر کالاها و خدمات
اداره آمار کار ایالات متحده، مالیات بر فروش و مالیات غیر مستقیم (یا آنهایی که مستقیماً با قیمت کالاها و خدمات مصرفی مرتبط هستند) را نیز در CPI محاسبه می کند، اما سایر مواردی را که مرتبط نیستند، مانند مالیات بر درآمد و تامین اجتماعی را استثنا می کند. اداره آمار همچنین سرمایه‌گذاری‌ها (سهام، اوراق قرضه و غیره)، بیمه عمر، املاک و مستغلات، و سایر موارد غیرمرتبط با مصرف روزانه مصرف‌کنندگان را مستثنی می‌کند.
محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده
اداره آمار کار ایالات متحده هر ماه حدود 80000 مورد را با تماس یا بازدید از فروشگاه‌های خرده‌فروشی، مؤسسات خدماتی (مانند ارائه‌دهندگان خدمات تلوزیونی، خطوط هوایی، و آژانس‌های کرایه اتومبیل و کامیون)، واحدهای اجاره‌ای و مطب‌های پزشک در سراسر کشور ثبت می‌کند تا بهترین چشم‌انداز را برای CPI به دست آورد.
فرمول مورد استفاده برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده برای یک کالا به شرح زیر است:
100 × هزینه سبد بازار در سال پایه / هزینه سبد بازار در یک سال معین =CPI
سال پایه توسط اداره آمار کار ایالات متحده تعیین می شود. داده های CPI برای سال های اخیر بر اساس نظرسنجی های جمع آوری شده در سال های قبل است.
انواع شاخص قیمت مصرف کننده
دو نوع CPI در هر دوره گزارش می شود:
- CPI-W شاخص قیمت مصرف کننده برای حقوق بگیران شهری و کارگران دفتری است. بین سال‌های 1913 و 1977، اداره آمار کار ایالات متحده بر اندازه‌گیری این نوع CPI متمرکز شد. این بر اساس خانوارهایی بود که درآمد آنها بیش از نیمی از مشاغل دفتری یا مزدی بوده و حداقل یکی از آنها 37 هفته در چرخه 12 ماهه قبلی شاغل بوده اند. CPI-W در درجه اول منعکس کننده تغییرات در هزینه های مزایای پرداخت شده به بیمه های اجتماعی است. این اندازه گیری CPI حداقل 28 درصد از جمعیت کشور را نشان می دهد.
- CPI-U شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری است. 88 درصد از جمعیت ایالات متحده را تشکیل می دهد و نماینده بهتری برای عموم مردم است. اداره آمار کار در سال 1978، CPI را بهبود بخشید و جمعیت هدف گسترده تری را معرفی کرد. این نوع CPI مبتنی بر هزینه‌های تقریباً تمام جمعیت ساکن در مناطق شهری یا کلان‌شهری است و شامل افراد حرفه‌ای، کارگران خوداشتغال، کسانی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، کسانی که بیکار هستند و افراد بازنشسته است. همچنین شامل حقوق بگیران شهری و کارگران دفتری می شود.
با وجود اندازه‌گیری هزینه کالاها و خدمات مشابه، اداره آمار کار در ابتدا دو نظرسنجی جداگانه برای محاسبه CPI-W و CPI-U انجام داد. بررسی‌ها در سال 1980 ادغام شدند. اکنون، CPI-W از همان داده‌های جمع‌آوری‌شده برای CPI-U مشتق می‌شود، و تنها تفاوت، وزن هزینه‌های اختصاص داده شده به دسته‌های اقلام و مناطق جغرافیایی است.
داده های منطقه ای شاخص قیمت مصرف کننده
اداره آمار کار ایالات متحده، شاخص CPI را بر اساس منطقه تقسیم می کند. هر ماه، این گزارش به چهار منطقه اصلی سرشماری تقسیم می شود:
- شمال شرقی
- غرب میانه
- جنوب
- غرب
سه منطقه اصلی شهری نیز هر ماه تقسیم می شود:
- شیکاگو، ناپرویل، الگین
- لس آنجلس، لانگ بیچ، آناهیم
- نیویورک، نیوآرک، جرسی سیتی
همراه با اطلاعات منطقه ای ارائه شده در هر ماه، اداره آمار کار همچنین گزارش هایی را برای 20 منطقه شهری بیشتر در هر ماه منتشر می کند. این گزارش ها مناطقی با جمعیت زیاد را پوشش می دهند و یک زیر مجموعه منطقه ای خاص را نشان می دهند.
نقد روش شناسی شاخص قیمت مصرف کننده
چندین سال است در مورد اینکه آیا CPI تورم را بیش از حد زیاد یا کم نشان می دهد، نحوه اندازه گیری آن و اینکه آیا شاخص مناسبی برای تورم است، بحث و جدل وجود داشته است.
در طول این مدت زمان، روش مورد استفاده برای محاسبه CPI دستخوش تجدید نظرهای متعددی شده است. به گفته ی اداره آمار کار ایالات متحده، این تغییرات، سوگیری های را که باعث می شد CPI در گذشته نرخ تورم را بیش از حد اعلام کند، حذف کرد. روش جدیدتر، تغییرات در کیفیت کالاها و جایگزینی را در نظر می گیرد. جایگزینی، یا به عبارت دیگر، تغییرات در خرید مصرف کنندگان به دلیل تغییرات قیمت، وزن نسبی کالا در سبد را تغییر می دهد.
نتیجه کلی، تمایل به کاهش CPI دارد. با این حال، از نظر منتقدان، تغییرات روش شناختی و تغییر از شاخص هزینه کالا (COGI) به شاخص هزینه زندگی (COLI) یک دستکاری هدفمند است که به دولت ایالات متحده اجازه می دهد تا CPI کمتری را گزارش کند. امروزه، منتقدان CPI استدلال می‌کنند که معیار تورم، افزایش واقعی قیمت‌ها را که مصرف‌کنندگان احساس می‌کنند، نشان نمی‌دهد.
چگونه از شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) استفاده می شود؟
تعدیل هزینه های زندگی بیش از 50 میلیون نفر در تامین اجتماعی، و همچنین بازنشستگان ارتش و خدمات مدنی فدرال، با CPI مرتبط است. سرمایه گذاران توجه زیادی به CPI به عنوان شاخصی از جهت گیری اقتصاد دارند زیرا بر پیش بینی قیمت دارایی های حساس به تورم مانند اوراق قرضه و کالاها تأثیر می گذارد. در بین عموم مردم، CPI اغلب به عنوان فشارسنج سلامت کلی اقتصادی در نظر گرفته می شود.
CPI چگونه محاسبه می شود؟
اداره آمار کار از تعدادی نظرسنجی برای شناسایی یک سبد از کالاها و خدمات استفاده می کند که نماینده هزینه های مصرف کنندگان شهری است. آنها سپس با خرده فروشان، مؤسسات خدماتی، واحدهای اجاره ای و مطب های پزشک در سراسر کشور تماس می گیرند یا برای ثبت قیمت حدود 80000 کالا مراجعه حضوری می کنند. سپس این قیمت‌ها با هزینه سال پایه مقایسه می‌شوند و تفاوت، که به صورت درصد افزایش یا کاهش بیان می‌شود، CPI است. در رسانه ها، CPI معمولاً بر حسب درصد تغییر ماه به ماه یا سال به سال نامیده می شود.
برخی از انتقادات به CPI چیست؟
برخی استدلال کرده‌اند که CPI نمی‌تواند تغییرات منطقه‌ای قیمت‌ها و همچنین الگوهای مختلف خرید گروه‌های خاصی از آمریکایی‌ها را درک کند. برای مثال، آمریکایی‌هایی که در مناطق گران‌قیمت مانند نیویورک یا سانفرانسیسکو زندگی می‌کنند، ممکن است الگوهای مخارج متفاوتی نسبت به افرادی که در مناطق روستایی یا حومه شهر زندگی می‌کنند، نشان دهند. یکی دیگر از انتقادات رایج به CPI این است که این شاخص، در انعکاس نرخ تورم برای انواع خاصی از مخارج ناتوان است. به عنوان مثال، CPI شامل هزینه‌های پزشکی می‌شود، اما به طور کامل بخشی از هزینه‌های پزشکی که توسط شرکت‌های بیمه و برنامه‌های مراقبت‌های بهداشتی دولتی هزینه می‌شود را منعکس نمی‌کند.
محک آکادمی، منبع مقالات حوزه مالی و کسب و کار
منبع:
